وبومتریک: نظام رتبه بندی وب سایت های دانشگاهها و مراکز علمی دنیا

وبومتریک 12000 دانشگاه دنیا بر اساس اطلاعات مبتنی بر وب آنها سالیانه دو بار در ماه­های دی و تیر ماه انجام می شود. رتبه بندی وبومتریک متشکل از یک پایگاه داده شامل 15000 دانشگاه و بیش از 5000 موسسه و مرکز تحقیقاتی است. نزدیک به 12000 دانشگاه اول در رتبه بندی وبومتریک مشخص شده و دانشگاه های دیگر نیز در رتبه بندی محلی و جزئی تر آمده است.

شما می توانید آخرین رتبه بندی وب سایت های بیش از 600 دانشگاه و مرکز علمی ایران را از این لینک، دانشگاههای خاور میانه را از اینجا و دانشگاههای آسیا را از این لینک ببینید. (فهرست نشانی وب سایت دانشگاههای سراسری گروه پزشکی ایران - فهرست نشانی وب سایت دانشگاههای سراسری غیر پزشکی ایران)


شاخص های وبومتریک (Webometrics)
وبومتریکس اولین بار در سال ۲۰۰۴ انجام شد و بر اساس شاخصی مرکب از چندین پارامتر به منظور رتبه ­بندی وب­سایت دانشگاه­ها تهیه شد. این پارامتر ها در حال حاضر عبارتند از:
- حجم اطلاعات موجود بر روی وب (Size)
- قابلیت دسترسی (Visibility)
- فایلهای محتوایی (Rich Files)
- تعداد مقالات و رتبه علمی در گوگل (Google Scholar)

هر یک از پارامترهای وبومتریکس دارای جزئیات بسیار است و روش­هایی برای محاسبه هر یک وجود دارد. رتبه ­بندی وبومتریک میزان فعالیت علمی و آموزشی وب­سایت­های دانشگاهها و موسسات علمی و آموزشی را بصورت دوره ­ای نشان می‌دهد. شاخص­های رتبه­ بندی وبومتریک میزان توجه موسسات و دانشگاه ها را به نشر اینترنتی نشان می دهد.


راه های افزایش رتبه سایت دانشگاه ها در رتبه بندی وبومتریک (Webometrics)

بدیهی است برای افزایش رتبه در وبومتریکس باید شاخص­های چهار گانه را مورد توجه قرار داد. تولید محتوای روزآمد و کارا در وب­سایت بهترین راه حل خواهد بود. هرچند کلیه معیارهای رتبه ­بندی وبومتریک به محتوای موجود در وب­سایت­ها بستگی دارد ولی با توجه به اینکه ابزار مورد استفاده رتبه ­بندی وبومتریک (Webometrics) برای بررسی میزان، نوع و حجم اطلاعات موجود در وب­سایت­ها، موتورهای جستجو (Search Engine) هستند، بنابراین، وضعیت وب­سایت در موتورهای جستجو معیار بسیار مهمی می ­باشد.

بهبود وضعیت یک وب­سایت در موتور جستجو به معنی بهتر، کاملتر و سریعتر دیده شدن وب سایت توسط ربات های جستجو گر و در نتیجه بالاتر آمدن وب سایت در جستجو ها و در نهایت بازدید بیشتر از وب سایت است. رتبه بندی وبومتریک (Webometrics) یکی از معیارهای اصلی خود را وضعیت و تعداد صفحات ایندکس شده توسط موتورهای جستجو قرار داده و لذا این فاکتور از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. هر یک از موتورهای جستجو معیارها و فرمولهای خاص خود را برای ارزیابی وب سایتها دارند که معمولا فاکتورهای دقیق و الگوریتم رتبه بندی را بصورت محرمانه نزد خود نگهداری می کنند و در اختیار سایرین قرار نمی دهند لیکن بسیاری از فاکتورهایی که مورد توجه موتورهای جستجو هستند شناخته شده اند و مدیران وب سایتهای حرفه ای تلاش می کنند همه آنها را به بهترین وجه در وب سایت خود اعمال کنند.

بسیاری از این فاکتورهای بهینه سازی در موتورهای جستجو (SEO) مربوط به محتوا و چگونگی تعریف اطلاعات در بخشهای مختلف وب سایت و برخی دیگر نیز بیشتر به ساختار فنی وب سایت مربوط است و می توان ساختار فنی را به گونه ای طراحی کرد که شاخص های مورد نظر به خوبی در آنها لحاظ شود.
 

معیارهای وبومتریک

1-  ارزیابی آموزشهای برتر در وب: در این رتبه‌بندی وبومتریک به انتشارات اینترنتی توسط دانشگاهها و میزان اهمیت دادن این ارگانها به انتشار الکترونیک رتبه داده می‌شود.

2-  حجم، قابلیت دید، و اثر (impact) صفحات وب منتشر شده توسط دانشگاهها فقط بر بازده آنها (ارجاع به مقالات، شرکت در کنفرانس، پایان‌نامه، گزارش و ...) تکیه نمی‌کند، بلکه شامل موارد دیگری نیز می‌گردد. این موارد شامل دوره‌های آموزشی، سمینارها، کارگاهها، کتابخانه‌های الکترونیک، پایگاههای اطلاعات، سامانه های چندرسانه‌ای، صفحات شخصی و ... است. همچنین اطلاعات عمومی درباره مؤسسه، دپارتمانهای مربوطه، گروههای تحقیقاتی یا سرویسهای پشتیبان و ... نیز در این ارزیابی لحاظ می‌شود. هدف مستقیم برای رتبه‌بندی، دانشگاهها هستند و هدف غیرمستقیم، اعضای هیأت علمی و نتایج کاری آنها.

3- منابع اطلاعات و تفسیر آنها. دستیابی به صفحات وب اصولاً بواسطه موتورهای جستجو فراهم می‌گردد. این واسطه‌ها رایگان، فراگیر و بسیار قدرتمند می‌باشند. موتورهای جستجو کلیدهای ارزیابی قابلیت دیده شدن و میزان اثر وب‌سایتهای دانشگاهها به شمار می آیند. منابع محدودی برای ارزیابی وبومتریک مفید است: 7 موتور جستجوی عمومی شامل: Google، Yahoo Search، Live (MSN) Search، Exalead، Ask (Teoma)، Gigablast و Alexa؛ و 2 پایگاه داده‌های تخصصی علمی: Google Scholar و Live Academic. (.

وبومتریک از چهار معیار به شرح ذیل تشکیل شده است:
1- اندازه صفحات(ضریب 2): برای محاسبه آن کافیست به گوگل مراجعه نمایید و در جعبه جستجوی آن عبارت زیر را وارد کنید. (بجای domain name لازمست نام سایت را وارد نمایید):
Site: domain name   مثلا site: its.um.ac.ir

2- قابلیت دید(ضریب 4): به سایت یاهو به آدرس yahoo.co.uk مراجعه نمایید و در جعبه جستجوی آن عبارت زیر را وارد کنید:
Linkdomain: domainname   -site: um.ac.ir

3- تعداد Rich file ها(ضریب 1):  عبارت زیر را در گوگل وارد نمایید. سپس به جای PDF  از doc و ppt استفاده نمایید و عدد های به دست آمده را با هم جمع کنید. 
Site: domain name filetype: pdf

4- تعداد مقالات ایندکس شده در گوگل پژوهشگر(ضریب 1): به سایت scholar.google.com مراجعه کرده و عبارت زیر را وارد نمایید. 
site:domainname

پس از محاسبه معیارهای بالا برای هر سایت (که درچهارستون مجزا نوشته می شود)، اعداد نرمال می شوند. به این معنا که عدد ستون مربوط به هر سایت بر بزرگترین عدد آن ستون تقسیم می شود. به این ترتیب عددی بین صفر تا یک به دست می اید. سپس ضرایب تاثیر و محاسبات انجام می شود. سایتی که بیشترین عدد محاسبه شده از آنِ اوست، رتبه اول را در معیار وبومتریک  کسب می نماید.
 

نظام ارزیابی وب سایت دانشگاه ها  و مؤسسات پژو هشی کشور

مرکز منطقه ای  اطلاع رسانی علوم و فناوری کشور (ISC) نیز همه ساله نسبت به رتبه بندی وب سایت دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی کشور اقدام می کند. آخرین رتبه بندی این مرکز را در این لینک مشاهده کنید.