توصیه نامه علمی یکی از مهمترین مدارک مربوط به تقاضا نامه ادامه تحصیل (اپلیکیشن) میباشد. توصیه نامه یا Reference Letter یا Recommendation Letter میبایستی توسط یک "مرجع" (که ترجیحا استاد دانشگاه میباشد) و به کمک شخص متقاضی تکمیل شود. در ذیل، سعی میشود نکات مهمی را راجع به توصیه نامههای علمی به طور خلاصه بیان کنیم.
۱) انتخاب مرجع: اینکه چه شخصی بایستی توصیه نامه علمی را بنویسد، خیلی تصمیم سخت و مهمی است که شخص متقاضی بایستی راجع به آن تصمیم بگیرد. در مجموع و طبق تجربه شخصی بهتر است که این شخص استاد دانشگاه باشد، دارای مهارت انگلیسی بالایی باشد و اینکه شخص متقاضی را به خوبی از لحاظ قابلیت علمی و مخصوصا توانایی تحقیق و پژوهش بشناسد و در گذشته یا حال با متقاضی رابطه نزدیک کاری داشته باشد.به عبارت دیگر بهتراست فرد مرجع به ترتیب اولویت استاد راهنما، استاد مشاور، مرجعی که پروژه ای با او انجام شده و یا استادی که درسی با او داشتید باشد. حالت ایدهآل آن است که این "مرجع" در دانشگاه مقصد فردی از بین اساتید را نیز بشناسد.
نکته ی دیگری که لازم به توجه است آن است که قبل از معرفی فردی به عنوان مرجع یا درخواست نامه از او، خوب است که از فرد مورد نظر پرسیده شود که آیا نظر مثبتی در مورد متقاضی داشته و می تواند نامه ی خوبی که به سود متقاضی است در مورد او و تقاضانامه ی او بنویسد یا خیر. همچنین آیا فرد مد نظر این مسئولیت را قبول می کند یا خیر و آیا شرایط خاصی برای قبول این امر دارد یا خیر(به خصوص که بعضی افراد تعداد توصیه نامه هایی که می نویسند را به خاطر کمبود وقت و غیره به تعداد خاصی مثلا سه مورد یا پنج مورد یا مشابه آن محدود می کنند.).
۲) نحوه ارسال و تعداد: معمولاً برای دانشگاههای آمریکای شمالی تعداد ۳ توصیه نامه علمی لازم است که قأعدتاً یا به صورت کاغذی و یا به صورت الکترونیکی ارسال میشود. طبق تجربه شخصی اگر هر دو صورت ارسال توصیه نامه ممکن باشد، روش الکترونیکی بهتر است و ترجیح داده میشود. در صورت ارسال الکترونیکی، شخص متقاضی بایستی ایمیل مربوط به "مرجع" را در سایت مربوطه وارد کند و سپس دانشگاه با "مرجع" تماس خواهد گرفت. در حالت کاغذی، بایستی متقاضی از فرمهای مربوطه پرینت تهیه کرده و در اختیار "مرجع" قرار دهد. توجه کنید که در صورتی که افراد ایمیل ها یا شماره های متعددی دارند ترجیحا (مگر خود فرد مرجع غیر از این را بخواهد) از ایمیل های دانشگاهی یا کاری آنها استفاده کنید (استفاده از ایمیل های گوگل، یاهو و ... رسمیت چندان و مکفی ندارند) و شماره های کاری مربوط به دفتر آنها را در فرم های مربوطه درج کنید.
نکته مهمی که اینجا لازم به یادآوری می باشد این است که وقت کافی به فرد مرجع بدهید. زیرا اکثر این افراد دارای مسئولیت ها و مشغله های فراوانی بوده و احتمالا در فصل تقاضا باید برای افراد زیادی توصیه نامه بنویسند که این امر ممکن است به علت فراموشی، اشتباهات سهوی یا کمبود وقت باعث ایجاد مشکل در روند کاری ارسال توصیه نامه شما شود. به ویژه زمانی که نامه ها الکترونیکی ارسال می شوند، متقاضی می بایست پیگیر بوده و محترمانه یاد آور این نکتهبه فرد مرجع باشد که توصیه نامه را به موقع ارسال کند.
۳) محتویات توصیه نامه: معمولاً توصیه نامه شامل دو بخش است. بخش اول یک فرم از پیش تهیه شده (Template) است که شخص "مرجع" میبایستی مشخصات خود را یادداشت کند و اینکه یک ارزیابی سریع از متقاضی انجام دهد. بخش دوم یک نامه است که بایستی شخص "مرجع" این را یادداشت کند. معمولاً در این نامه به نکاتی شامل میزان علاقه و جدیت متقاضی در درسهایی که با "مرجع" داشته و مهارت متقاضی در انجام تحقیق و پژوهش اشاره میشود. طولانی یا کوتاه بودن این نامه مهم نیست، بلکه این که چه اطلاعاتی را منتقل میکند مهم است. بایستی به گونه یی باشد که فرد ارزیابی کننده را مجاب کند که متقاضی انسانیست جدی، منظم و دارای پتانسیل خوب پژوهشی.
به عنوان نکته پایانی، معمولاً این توصیه نامه علمی به همراه سایر مدارک ارسال شده بررسی میشود، پس اگر متقاضی در بخش رزومه و یا انگیزه نامه بر روی گرایش خاصی تاکید کرده است؛ بهتر است که مرجعها نیز از همین گرایش انتخاب شوند و نه از گرایشهای دیگر!