برنامه ریزی درسی(3)
مخاطب این مقاله در نگاه اول، کنکوریها هستند اما اصول معرفی شده برای برنامه ریزی درسی همه اقشار تحصیلی قابل استفاده است و دانش آموزان و دانشجویان غیر کنکوری نیز می توانند با تغییرات مختصر، از این مقاله استفاده کنند.
هفت اصل عملیاتی برنامه ریزی درسی
اصل 1 - تعادل مطالعاتی
در اصل تعادل باید توجه کنید که درس ها را به اندازه اهمیت آنها مطالعه کنید. برای مثال، تخصصی بودن یا عمومی بودن دروس، می تواند مبنای خوبی برای تعیین اهمیت آنها باشد. به طور مثال فرض کنید داوطلبی در گروه آزمایشی ریاضی کنکور ، یکی از رشته های ( زیر گروه 1) را به عنوان رشته مورد علاقه خود انتخاب کند. در آزمون سراسری ضریب دروس اختصاصی سه برابر ضریب دروس عمومی است، بنا بر این ضرایب هر یک از دروس به شرح زیر خواهد بود: شیمی(6)، فیزیک(9)، ریاضیات(12) ، زبان(2) ، دین و زندگی (3)، عربی (2)، ادبیات (4).
که مجموع این ضرایب برابر 38 است. حال اگر داوطلب مورد نظر در هفته، جمعاً مثلاً 45 ساعت مطالعه کند، برای یافتن میزان ساعت مطالعه مطلوب هر درس در هفته، کافی است از تناسب استفاده کند؛ مثلاً برای ادبیات: در 38 ساعت، 4 ساعت، در 45ساعت چقدر؟
4 38
45 x
5 ≈ xکه یعنی ساعت مطلوب مطالعه ادبیات در هفته حدود 5 ساعت خواهد بود.
اصل 2 - واحد مطالعاتی
برخی از افراد عادت دارند ساعت ها مطالعه کنند و برخی دیگر نمیتوانند حتی چند دقیقه بصورت متوالی اینکار را انجام دهند. طبق تحقیقات صورت گرفته مطالبی که در ابتدا و انتهای واحد زمانی، مطالعه می شود دارای حداکثر یادآوری خواهند بود. بنابراین اگر فردی بدون وقفه بیش از دو ساعت مطلبی را مطالعه کند دارای دو حداکثر یادآوری خواهد بود، در حالیکه اگر همین دو ساعت، در دو زمان یک ساعته مطالعه شود، دارای حداکثر 4 یادآوری خواهد بود. با توجه به آهنگ زمانی مطالعه، بهترین واحد زمانی بین 60 دقیقه تا 90 دقیقه می باشد. توصیه می کنیم به ازای هر 75 دقیقه مطالعه، 15 دقیقه استراحت کنید.
اصل 3- تنوع طلبی
یکی از مهارت های لازم برای موفقیت در امتحاناتی که چند درس همزمان دارند (نظیر کنکور)، توانایی انتقال یا(Shift) ذهنی است. در کنکور شما باید چندین درس را در کنار هم پاسخ دهید لذا باید این توانایی را داشته باشید. یکی از راه هایی که می توانید این مهارت را در خود ایجاد کنید؛ تنوع مطالعاتی است. در این اصل شما باید هر روز حداقل سه عنوان درس را بخوانید.
اصل 4 - ترتیب مطالعه دروس
دو نکته مهم در این اصل وجود دارد:
اولا بهتر است حداکثر دو درس اختصاصی را به صورت متوالی مطالعه کنید یعنی بعد از مطالعه دو درس اختصاصی، یک درس عمومی بخوانید.
دوما درس هایی را که علاقه بیشتری به آنها دارید در ابتدا و انتهای برنامه و درس هایی که خواندن آنها برایتان دشوار است را در اواسط برنامه مطالعه کنید. با این روش درس های سخت وقتی مطالعه می شوند که شما به اندازه کافی گرم شده اید.
اصل 5 - مطالعه آزاد
آیا تا به حال شده است که برنامه ای را تنظیم کنید و نتوانید آن را به درستی اجرا کنید. شاید بعضی از اوقات فقط به دلیل اینکه نتوانسته اید یک زنگ ( واحد ) مطالعه را انجام دهید دلسرد شده اید... برنامه تنظیم شده توسط شما اگر انعطاف کافی را نداشته باشد این مشکلات را به وجود خواهد آورد.
در هر برنامه ای باید 10 درصد کل برنامه" آزاد" باشد تا اگر حوادث غیرمترقبه باعث شد نتوانید پیش بینی را اجرا کنید، در واحد مطالعه آزاد جبران شود. بنابراین در طول هفته، چهار واحد مطالعاتی را در نظر بگیرید و نام یکی از درس های ضعیف خود را زیر خط کسری بنویسید، اگر در طول هفته ( قبل از مطالعه آزاد ) تمامی پیش بینی ها را اجرا کردید در زنگ مطالعه آزاد، درس ضعیف خود را بخوانید. اما اگر یک روز به هر دلیل نتوانستید یکی از واحدهای پیش بینی شده را اجرا کنید، بعد از تغییر اولویت باید یکی از واحد ها را به مطالعه آزاد منتقل کنید.
اصل 6 - درس هر روز را همان روز مطالعه کنید
اگر جزو داوطلبانی هستید که مشغول به تحصیل در دوره پیش دانشگاهی می باشید و یا از فارغ التحصیلانی هستید که به کلاس می روید، این اصل مهمترین اصل برای شماست.
ثابت شده است که یادآوری مطالب، بعد از یادگیری اوج گرفته و سپس به سرعت رو به کاهش می گذارد. اگر هر روز درس همان روز را مطالعه کنید علاوه بر اینکه سرعت مطالعه شما افزایش می یابد، عمق مطالب نیز بیشتر خواهد شد. بنابراین توصیه می کنیم هر روز درس های همان روز را مطالعه کنید.
اصل 7 - میزان خواب و استراحت
سوال بسیاری از داوطلبان این است که چند ساعت در روز بخوابیم . طبق تحقیقات، خواب مورد نیاز افراد 15 تا 25 ساله در حدود شش الی هشت ساعت می باشد . یعنی اگر داوطلبی کمتر از شش ساعت در شبانه روز بخوابد لطمه های جبران ناپذیری در دراز مدت خواهد دید . البته ممکن است این لطمه ها در کوتاه مدت ( مثلا چند هفته یا چند ماه ) احساس نشود اما به طور کلی کم خوابی علاوه بر کاهش میزان تمرکز، باعث پرش ذهن و افزایش بی دقتی، کاهش سرعت مطالعه و ضعف در حافظه می گردد . یادتان باشد ارزش یک خواب خوب و کافی، کمتر از یک مطالعه مفید نیست. توصیه می شود از هفت ساعت خواب حداقل5 ساعت آن به صورت متوالی باشد . این کار انرژی بیشتری ایجاد خواهد کرد.
اکنون باید بر اساس هفت اصل گفته شده، سه گام زیر را انجام دهید تا برنامه درسی خود را تهیه کنید:
گام 1 - تعدادواحد مطالعاتی هر روز را تخمین بزنید
در گام اول شما باید هر روز هفته را به صورت فرضی در نظر بگیرید و طبق اصول ( واحد مطالعه و ...) تخمین بزنید که چند واحد مطالعاتی خواهید داشت مثلا شنبه ساعت 14:30 از مدرسه تعطیل می شوم و ساعت 15 به منزل می رسم . ساعت 16:30 الی می توانم درس خواندن را آغاز کنم . از ساعت 16:30 الی17:45 یک واحدمطالعاتی و ... و به این ترتیب مثلا متوجه می شوید که شنبه می توانید 5 واحد مطالعاتی داشته باشید و این کار را برای تمامی روزهای هفته انجام دهید.
گام 2 - مطالعه درس های هر روز را در همان روز قرار دهید
همانطور که در اصل یک شش گفتیم مطالعه درس هرروز را در یک جدول ( با توجه به تعداد واحد مطالعاتی که در گام یک معین کردید ) بنویسید و چهار زنگ مطالعه آزاد نیز در برنامه در نظر بگیرید بهتر است این چهار زنگ در طول هفته پخش باشد که اگر هر روز نتوانستید درسی را مطالعه کنید آن را سریعا جبران کنید.
گام 3 - تعادل لازم را در برنامه ایجاد کنید
قطعا تعداد بسیاری از واحدهای مطالعاتی خالی باقی مانده است که در گام آخر با توجه به اعدادی که در اصل اول استخراج کرده اید باید تعادل را در برنامه خود ایجاد کنید. یعنی مثلا اگر ساعت مطالعه ادبیات را 5 در نظر گرفته اید و تا انتهای گام دو ، دو واحد مطالعاتی برای ادبیات در نظر گرفته اید، باید سه واحد دیگر نیز به ادبیات اضافه کنید. (اصل تنوع مطالعاتی را نیز فراموش نکنید) تا تبدیل به 5 ساعت در هفته شود.
دو نکته مهم:
-1تقسیم انرژی و حفظ آن تا روز کنکور، هنر بسیار مهمی است که می توانید آن را به راحتی و با هفته ای 4 - 6 ساعت ایجاد کنید . در این زمان باید بدون کنکور زندگی کنید و کاری را انجام دهید که از آن لذت ببرید.
-2 هر روز قبل از شروع به مطالعه، بر اساس نام درسهایی که از قبل معین کرده اید . باید ساعت شروع و پایان مبحث ، منبع ، تعداد تست و ... را به طور دقیق معین کنید . یعنی مثلا بگویید از ساعت ... الی ... فیزیک مبحث سینماتیک را از روی ... مطالعه میکنم و 30 تست می زنم و این کار را در ابتدای روز تا آخرین واحد انجام می دهم.
به خاطر داشته باشید، برنامه ریزی درسی از تنوع بالایی برخوردار است و شما می توانید بر حسب علاقه و نیاز خود با استفاده از اصول معرفی شده برنامه ریزی های متنوعی انجام دهید. آنچه مهم است داشتن برنامه و نظم فکری است. شاید شما هم این جمله را شنیده باشید که: "نداشتن برنامه ریزی، برنامه ریزی برای شکست است! ".
مقالات مرتبط :
|
