زندگی نامه خدیجه کشاورز

خدیجه كشاورز به لحاظ تقدم زمانی اولین وكیل زن ایران محسوب می‌شود كه در 21 فروردین سال 1316 پروانه وكالت پایه دو دریافت كرد.

گفته می‌شود هنگامی كه وی درخواست پروانه وكالت داده بود یك عضو كانون وكلای آن دوره- كه تحت نظارت دادگستری بود- اعتراض كرد كه اگر قرار باشد زنی پروانه وكالت بگیرد من از ادامه شغل وكالت معذورم اما رییس هیات مدیره یعنی سیدهاشم وكیل پروانه وكالت خانم كشاورز را می‌پذیرد.

وی كه گفته می‌شود فردی بسیار سخت کوش، محکم، بااراده و مصمم بوده و در همه امور با همسرش همکاری و همراهی نزدیک داشته، متولد سال 1283 در ناحیه سه حسن‌آباد است.

او دكترای حقوق خود را از دانشكده تولوز گرفت و عنوان پایان‌نامه او "كار زنان و كودكان در امور كارگری در ایران" است.

كشاورز در سال 24 به دلیل این‌كه نتوانسته بود در فاصله سال‌های 16تا 24 وكالت كند، درخواست تمدید پروانه پایه دو می‌دهد و در 9 مهرماه سال 25 تقاضای پروانه وكالت پایه یك می‌كند.

وی در متن درخواست خود با توضیح این‌كه " یك بار در سال 1316 و پس از آن در سال 1324 تقاضای پروانه وكالت دادگستری كردم متاسفانه برخلاف قانون به اینجانب پروانه درجه دو وكالت دادگستری داده‌اند؛ اینك تقاضا دارم مقرر فرمایید كه پروانه پایه یك كه قانونا استحقاق آن را دارم صادرشود."

در پاسخ درخواست عنوان می‌شود كه "چون دكتر در حقوق است و در تاریخ 25 تیرماه 25 دو سال سابقه وكالت او تكمیل می‌شود؛ بنابراین صدور پروانه مورد تقاضا بر طبق شق 3 ماده 3 قانون وكالت بلا مانع است" به این ترتیب در 25 مهر سال 25 با صدور پروانه پایه یك او موافقت می‌شود.

او با وجود موانع فرهنگی بسیار آن زمان به اشتغال به حرفه وکالت دادگستری اصرار می‌كند و در تحولات آن زمان نیز نقش داشته است؛ همسر وی فریدون كشاورز مدتی در كابینه قوام‌السلطنه وزیر فرهنگ بود كه پس از ترور محمدرضا شاه از كشور متواری شد و كشاورز نیز همراه همسرش به كشورهایی مانند فرانسه، عراق، الجزایر و نهایتا سویس رفت. وی در دهه 60 در خارج از ایران درگذشت.