رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی

معرفی رشته کارشناسی زیست شناسی سلولی و مولکولی دانشگاه های پذیرنده و مشاغل و بازار کار کارشناسی بیوتکنولوژی و معرفی گرایشهای ارشد و دکترای زیست شناسی سلولی و مولکولی
 

معرفی رشته کارشناسی زیست سلولی مولکولی :

زیست شناسی علمی زیباست به گستردگی حیات. زیست شناسی علم شناخت موجودات زنده و تعامل آنها با محیط پیرامون است.

در زیست شناسی سلولی ملکولی،سلول به عنوان واحد بنیادی تشکیل دهنده‌ی حیات مورد مطالعه قرار می گیرد و نقش مهمترین ملکولهای آن -  RNA، ،DNA، و پروتئین‌ ها -  و روند پروتئین سازی بررسی می شود. رشته سلولی ملکولی در زیست شناسی مدرن از جایگاه ویژه و ممتازی برخورداری است و این رشته است که محققین زبده را برای کار در تحقیقات مربوطه در حوزه های مختلف پزشکی‌، بیوشیمی‌، ژنتیک‌، بیوتکنولوژی‌، مهندسی‌ ژنتیک‌، اصلاح‌ نباتات‌، شیلات‌ و دام‌ و نظایر آن تربیت‌ می‌کند.

رشته زیست شناسی سلولی مولکولی در حال حاضر در 5 گرایش بیوشیمی، زیست فناوری(بیوتکنولوژی)، ژنتیک، علوم سلولی  ملکولی و میکروبیولوژی در مقطع کارشناسی ارایه می شود که گرایش بیوشیمی آن در مقطع کارشناسی در حال حاضر درر دانشگاه های دولتی پذیرش دانشجو ندارد.

برای موفقیت در گرایش‌های‌ مختلف‌ زیست‌شناسی‌ سلولی‌ و مولکولی‌ علاوه بر شرایط عمومی و مشترک همه رشته ها، علاقه مندی به‌ کارهای‌ آزمایشگاهی‌ ضروری است؛ چرا که عمده وقت متخصص این رشته در آزمایشگاه‌ علوم‌ سلولی‌ و مولکولی‌ سپری می شود و علاوه بر آن ماهیت بسیاری از فعالیت های معمول او - نظیر استخراج‌ RNA از یک‌ بافت‌ - نیازمند صرف زمان طولانی است.

توجه: با توجه به دفترچه کنکور 95 رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی بدون گرایش می باشد . دانشجویان بعد از یک سال، دو سال تحصیل می توانند در درون دانشکده، گرایش انتخاب کنند.

در ادامه به تعریف مختصری از گرایشها خواهیم پرداخت:


گرایش بیو تکنولوژی:

علم زیست فناوری از جمله علومی است که در چند سال اخیر با پیشرفت های مداوم مواجه بوده است . رشته بیوتکنولوژی به كاربرد روشهای علمی و فنی در تولید و یا تبدیل بعضی مواد به كمك عوامل بیولوژیك (میكروارگانیسمها، یاخته‌های گیاهی و جانوری و آنزیمها و... ) برای تولید كالا و خدمات در كشاورزی، صنایع غذایی، دارویی، پزشكی و سایر صنایع  می پردازد.

زیست فناوری در 4 زمینه کلی کاربرد دارد که این زمینه ها عبارتند از: پزشکی(Red Biotechnology)، کشاورزی(Green biotechnology)، دریایی(Blue Biotechnologyd)  و صنعتی (white Biotechnology). موضوع امنیت مواد غذایی و تولید و تأمین مواد غذایی سالم برای انسان نیز از دغدغه هایی است که کارشناسان رشته بیوتکنولوژی برای تحقق کامل آن تلاش می کنند.

گرایش بیو شیمی :

بیوشیمی یا زیست شیمی علمی است که درباره ترکیبات و واکنشهای شیمیایی در موجودات زنده بحث می‌کند. این واقعیت که بدن تمام گیاهان وجانوران از ترکیب های شیمیایی ساخته شده‌است، ضرورت حضور علم شیمی را در مطالعه موجودات زندهه روشن می سازد و بیوشیمی پاسخی است علمی و فنی به این ضرورت.

وظیفه ی بیوشیمیست ها آن است که ساختمان این مواد و نقش آنها را در حیات موجودات زنده بررسی و شناسایی کنند. در حال حاضر رشته بیوشیمی در دانشگاه های دولتی ایران در سطح کارشناسی دانشجو نمی پذیرد و علاقه مندان می توانند پس از تحصیل در رشته های مشابه نظیر شیمی و زیست شناسی در مقطع کارشناسی، تحصیلات تکمیلی خود را در این رشته ادامه دهند. 


گرایش ژنتیک:

موضوع اصلی مورد بحث در رشته ژنتیک، انتقال صفات وراثتی از والدین به فرزندان است. این که چه صفاتی موروثی اند، یا نحوه عملکرد ماده وراثتی چگونه است و این که در توالی نسل یک موجود زنده چه تغییرات احتمالی در مواد وراثتی او روی می دهد، دیگر موضوعاتی است که ذیل این محور اصلی جای می گیرد.

دانشجوی رشته ژنتیک در طی مدت تحصیل با تأثیرات شگرف این علم در حوزه های پزشکی، کشاورزی و حتی صنعت آشنا می شود. به علاوه ضمن آشنایی با عوامل وراثتی بیماریها می آموزد که بسیاری از بیماریهای نام آشنا نظیر ایدز، سرطان، تالاسمی، هموفیلی، عقب ماندگی ذهنی و ... با ژنتیک در ارتباطند. همچنین مطالبی در خصوص اصلاح ژنهای گیاهی و جانوری، واکسن های انسانی و حیوانی و گیاهان مقاوم و پرمحصول خواهد آموخت. از دیگر موضوعاتی که در رشته ژنتیک به آن پرداخته می شود می توان به موضوعاتی نظیر شجره نامه ژنتیکی، مشاوره ژنتیک انسانی (ازدواج و فرزندان) و ژن درمانی (ترمیم یا جایگزینی ژن معیوب ) اشاره کرد.

گرایش علوم سلولی مولکولی:

مهمترین‌ مولکول‌هایی‌ که‌ در حیات‌ سلول‌ مؤثر هستند، RNA,DNA و پروتئین‌ها می‌باشند. DNA مرکز ذخیره‌ اطلاعات‌ و صدور فرمان‌های‌ سلول‌، RNA وظیفه‌ انتقال‌ این‌ فرمان‌ها و پروتئین‌ مسؤولیت‌ اجرای‌ این‌ فرمان‌ها را بر عهده‌ دارند. در زیست‌شناسی‌ سلولی‌ و مولکولی‌ چگونگی‌ این‌ فعالیت‌ها بررسی‌ می‌شود.


گرایش میکروبیولوژی :

میکروبیولوژی یا میکروب شناسی دانشی است که درباره میکروارگانیسم‌ها یا جانداران بسیار ریز بحث و گفتگو می‌کند. جاندارانی که در میکروبیولوژی بیشتر بررسی می‌شوند شامل پروکاریوتها ، باکتری‌ها، ویروسها، و یوکاریوت‌هایی مانند قارچ و تک سلولی‌ها یا پروتوزوآها می‌باشد. مطالعه چرخه رشد و تکثیر میکرو ارگانیسم های بیماری زا به منظور مبارزه با آنها و مطالعه میکروارگانیسمم های مفید در تولید مواد غذایی و داروهای پزشکی و دامپزشکی از دیگر مباحث مورد بحث در رشته میکروبیولوژی است.

امروزه رشته میکروبیولوژی نیز با بسیاری از رشته های دیگر نظیر ژنتیک، پزشکی، زیست شناسی سلولی، انگل شناسی، قارچ شناسی پزشکی و بیوشیمی ارتباطی نزدیک و تنگاتنگ یافته است. 

برای آشنایی بیشتر با گرایشهای این رشته اینجا کلیک کنید.

در ادامه برای آشنایی بیشتر متقاضیان انتخاب رشته کنکور و نیز افرادی که در بازار کار و استخدام به دنبال آینده شغلی بهتری هستند، اطلاعات بیشتری شامل: دانشگاه های دارای رشته زیست سلولی مولکولی، معرفی رشته های ارشد و دکتری زیست سلولی مولکولی (به منظور ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر) و معرفی فرصت شغلی و بازارکار این رشته ارایه می شود.

 

دانشگاه هایی که در رشته زیست سلولی مولکولی پذیرش دانشجو دارند 
(بر اساس دفترچه کنکور 95)
(غیر از دانشگاه پیام نور، موسسات غیرانتفاعی و دانشگاه آزاد)

 

وضعیت استخدامی رشته کارشناسی زیست سلولی مولکولی