زندگی نامه پرفسور کارو لوکس، پدر علم روباتیک ایران

کارو لوکس از پژوهشگران برتر سیستم های هوشمند و پدر علم روباتیک ایران می باشد.

 

زندگی و تحصیلات

کارو در ۱۴ شهریور ۱۳۲۸ در شهر اصفهان و در یکی از سفرهای تابستانی خانواده‌اش به این شهر زیبا و تاریخی به دنیا آمد. او در تهران بزرگ شد و پس از تحصیل در دبیرستان کوشش، در سال ۱۳۵۲ با درجه کارشناسی ارشد در مهندسی کنترل از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. ایشان دکتری خود را در سال ۱۳۵۵ از دانشگاه برکلی در کالیفرنیا در رشته کنترل سیستم‌ها و با گرایش فرعی اقتصاد مالی که یکی از زمینه‌های تحقیقاتی ایشان در تمام طول زندگانی باقی ماند، دریافت کردند. پروفسور لوکس در تحصیل فردی بسیار بااستعداد بودند و بسیاری از معلمان و دوستانش از ایشان به عنوان فردی نابغه یاد می‌کنند.

 

بازگشت به ایران و فعالیت در دانشگاه

در سال ۱۳۵۵، پروفسور لوکس که استادیار UCLA بود و در زمانی که بازگشت به ایران برای دنبال کردن کار دانشگاهی، برای بسیاری از دانشمندان جوان با استعدادی نظیر او تصمیم ساده‌ای نبود، به گروه مهندسی برق و کامپیوتر دانشکده فنی دانشگاه تهران پیوست. ایشان به سرعت چهره‌ برجسته دانشگاهی و به تدریج به یکی از چهره‌های شاخص دانشگاه تبدیل شدند. ایشان در تمام طول مدت فعالیت علمی خود در دانشگاه تهران،در سمت‌های مختلفی نظیر ریاست گروه برق و کامپیوتر (۱۳۶۴-۱۳۶۷) خدمت می‌کردند.

پروفسور لوکس همواره به همکاری‌های بین‌المللی علاقه زیادی داشتند. ایشان در مراکز علمی مختلفی محقق مدعو بوده‌اند: استادیار در گروه‌های مهندسی برق و مهندسی مکانیک و صنایع دانشگاه گاریونیا، بنقازی، لیبی (۱۳۶۳-۱۳۶۴)؛ استادیار مدعو دانشگاه برکلی کالیفرنیا، آمریکا (۱۳۶۷-۱۳۶۸)؛ استادیار مدعو، گروه مهندسی صنایع دانشگاه تورنتو، کانادا (تابستان ۱۳۶۸ و تابستان ۱۳۶۹)؛ استادیار مدعو، موسسه ریاضیات کاربردی، موسسه علوم چین، بژینگ، چین (تابستان ۱۳۷۰)؛ استادیار مدعو، موسسه تکنولوژی برق هاربین، چین (تابستان ۱۳۷۱)؛ عضو وابسته مرکز بین‌المللی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی، تریست، ایتالیا (شهریور ۱۳۷۱)؛ استاد مدعو، موسسه فیزیک ایروان، ارمنستان (تابستان ۱۳۷۶)، محقق مدعو، موسسه پردازش داده و الکترونیک، فورشانگزنتروم کارلروش،‌ آلمان (تابستان ۱۳۸۳)، سخنران در مدرسه زمستانی، دانشگاه پیشرفت پرسنل، برنامه تربیت مدرس دانشگاه جورج-آگوست گوتینگن، آلمان (دی ۱۳۸۶)؛ پروفسور مدعو، دانشگاه آمریکایی ارمنستان، ایروان، ارمنستان (تابستان ۱۳۸۶).

 

تحقیقات و پژوهش های او

 پروفسور لوکس تمام فعالیت خود را به تحقیق اختصاص داده بودند. ایشان سخنرانی‌های خود را به صورت کارگاه در راستای تحقیقات علمی در زمینه‌های مورد علاقه خود ارائه می‌دادند و معمولا اولین جلسه سخنرانی ترم خود را با بیان این نکته آغاز می‌کردند که هدف از کلاس انتقال اطلاعات نیست، بلکه انجام تحقیقی مشترک است.

در انتهای دهه ۶۰ و پس از انقلاب اسلامی، گروه‌های تحصیلات تکمیلی بخصوص در سطح دکتری، بسیار اندک بودند و اعضای هیئت علمی در امکان انجام کار مطلوب و با کیفیت در دانشگاه‌های ایران تردید داشتند. در چنین زمانی، پروفسور لوکس همچنان به دانشجویانش می‌آموخت که بجای مطالعه جزوات درسی، کتاب‌های درسی و در مرحله بعد بجای مطالعه کتب درسی، مقالات علمی را مطالعه کنند و در نهایت بر قدرت تحلیل خود و تفکر انتقادی تکیه کنند. لذا جای تعجب نیست که بسیاری از دانشجویان، سخنرانی‌های دکتر لوکس را نقطه عطفی در کار علمی خود می‌دانند و همچنین جای تعجب نیست که سخنرانی‌های ایشان، در هر موضوعی، نزدیک به صد دانشجوی تحصیلات تکمیلی را به خود جذب می‌کرد که این رقم چندین برابر متوسط تعداد دانشجویان هر کلاس در مقطع تحصیلات تکمیلی است.

پروفسور لوكس پژوهش‌هاى خود را در علوم و مهندسى سيستم شروع كرد، اما در خلال دهه‌ى هشتاد به تدريج تمركز پژوهش‌هاى خود را به سمت سيستم‌هاى هوشمند انتقال داد. او جزو نخستين پژوهشگران بين‌المللى بود كه ارتباط ميان شبكه‌هاى عصبى، منطق فازى و الگوريتم‌هاى ژنتيك را محقق كردند. به عنوان يك نتيجه، او يك برنامه‌ى پژوهش همه‌جانبه را در اين حوزه‌ها آغاز كرد كه شامل تدريس درس‌هاى پيشرفته‌ى مرتبط (مانند حسابگرى زيستى) بود. در آن زمان (1992) يك درس با اين عنوان و محتوا حتي در دانشگاه‌هاى بين‌المللى مشهور نيز بسيار نادر بود. احتمالاً اين شروع زودهنگام موجب موفقيت‌هاى فراوان وى در اين رشته شده است. در واقع، پروفسور لوكس توانايى كميابى در پيش‌بينى مسيرهاى پژوهشى پرثمر در آينده داشت. به عنوان يك رهبر واقعى، او از نظر ديد، جلوتر از زمان خود بود.

 پروفسور لوكس در خلال دهه‌ى نود و اوايل قرن بيست و يكم، يك بعد جديد به فعاليت‌هايش اضافه كرد: «پژوهش در سيستم‌هاى پيش‌بينى هوشمند در ايران». او در فرايند تأسيس مجدد IEEE واحد ايران پس از انقلاب نقش بسيار داشت و به عنوان رئيس آن از 1990 تا 1992 خدمت كرد. وى به عنوان مشاور معاون وزير فرهنگ و آموزش عالي ايران (1995 تا 1998)، در تاسيس مراكز متعدد پژوهشي مرتبط با سيستم‌هاي هوشمند در ايران مؤثر بود. به طور خاص، او پژوهشكده‌ى سيستم‌هاى هوشمند را در پژوهشگاه دانش‌هاى بنيادى (IPM)، تهران، ايران، بنا نهاد (كه امروز پژوهشكده‌ى علوم شناختى ناميده مى‌شود) و به عنوان رئيس آن از 1994 تا 1998 خدمت نمود. وى عضو كميته‌اى بود كه «قطب‌هاى علمى» را در دانشگاه‌هاى ايران شناسايى، برنامه‌ريزى و پشتيبانى مى‌نمود و مدير مؤسس قطب علمى كنترل و پردازش هوشمند در دانشگاه تهران بود (2001 تا 2005).

پروفسور لوكس، به توسعه و پشتيبانى گفتگو و همكارى ميان پژوهشگران اعتقاد داشت و يكي از برجستگى‌هاى شخصيت او، كمك كردن به كنفرانس‌هاى محلى، ملى و بين‌المللى بود. او نخستين كنفرانس بين‌المللى سيستم‌هاى كنترل را پس از انقلاب در 1990 راه‌اندازى كرد و در تاسيس كنفرانس‌هاى متعدد ديگر شامل كنفرانس سيستم‌هاى هوشمند ايران، كنفرانس سيستم‌هاى فازى ايران و كارگاه شبكه‌هاى عصبى ايران ـ ارمنستان، نقش محورى بازى كرد. با اين وجود، احتمالاً مهم‌ترين نقش دكتر لوكس، در گردهمايى‌هاى علمى، در سطح داخلى آمد. به عنوان يك مدرس كاريزماتيك و به عنوان يك نماد براى پژوهش در سيستم‌هاى هوشمند در ايران، او در پذيرش دعوت‌ها براى ارائه‌ى سخنرانى در دورترين نقاط كشور، در گردهمايى‌هاى محلى و دانشگاه‌هاى كوچك آماده بود.

يكى از مهم‌ترين ويژگى‌هاى رويكرد علمى پروفسور لوكس، توانايى فوق‌العاده‌ى وى در تحليل تقريباً همه چيز در يك سطح سيستمى انتزاعى و رفت و برگشت بين مدل و واقعيت بود. او به طور موفق «طراحى سيستم‌ها» را نه تنها براى دانشجويان مهندسى برق و كامپيوتر، بلكه دانشجويان مديريت، زيست‌شناسي، ژئوفيزيك، مهندسى صنايع، اقتصاد، و حتى هنر تدريس مى‌كرد. پروفسور لوكس در واقع يك دانشمند ميان‌رشته‌اى بود.

 

درگذشت

کارو لوکس یکسال با بیماری سرطان روده مبارزه کرد و بر بیماری‌اش غلبه کرد اما علت اصلی مرگ او زخم ایجاد شده در اثر عدم دقت کافی در انجام کولونوسکوپی روده و تبدیل آن به عفونت بود که باعث شد در غروب ۱۷ تیر ۱۳۸۹ در بیمارستان امام خمینی درگذرد. پیکر وی در آرامگاه ارامنه تهران به خاک سپرده شد.