مهندسی شیمی علم کاربرد ریاضیات، فیزیک، شیمی و اقتصاد در فرآیند تبدیل مواد خام به مواد با ارزش‌تر یا سودمندتر است.

مهندسی شیمی را بطور کلی می‌توان علم استفاده از موازنه جرم، موازنه انرژی و موازنه حرکت برای طراحی و کنترل واحدهای فرآیندی شیمیایی از قبیل واحدهای یک پالایشگاه پتروشیمی ، صنایع چوب و کاغذ و غیره در نظر گرفت.

هدف اصلی مهندسی شیمی، استفاده از دانش شیمی در خلق مواد و محصولات بهتر برای دنیای امروز است. امروزه مهندسین شیمی علاوه بر فرآیندهای تولید مواد اولیه پایه، در توسعه و تولید محصولات باارزش و متنوع شرکت دارند. این محصولات شامل مواد ویژه و کارآمد برای صنایعی همچون هوافضا ، خودروسازی ، پزشکی ، صنایع الکترونیک ، کاربردهای محیط زیست و صنایع نظامی است.

رشته مهندسی شیمی با توجه به دفترچه انتخاب رشته ارشد 96 دارای گرایشهای طراحی فرایندها - نانو فناوری- محیط زیست - مهندسی پلیمر - ترموسینتیک و کاتالیست - فرایندهای جداسازی - مدلسازی شبیه سازی و کنترل - مهندسی صنایع غذایی - صنایع پتروشیمی - فراوری و انتقال گاز ،پدیده های انتقال، زیست پزشکی، صنایع شیمیایی معدنی و انرژی می باشد.

گرایش صنایع غذایی، علوم مهندسی جدید را برای طراحی دستگاه ها، خطوط فرآیند و واحدهای تولید مواد غذایی بکار می برد. این گرایش جنبه های تئوری و عملی طراحی را که شامل طراحی هر یک از واحدهای فرآیند، طراحی خطوط مختلف آماده سازی، فرآوری و بسته بندی مواد غذایی و همچنین طراحی کارخانجات تولیدی صنایع غذایی است، مورد توجه قرار می دهد.

کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش نانو مهندسی شیمی :

فناوری نانو ، علمی فرا رشته ای است. اگر از دیدگاه شیمی و مهندسی شیمی به فناوری نانو نگریسته شود، می توان گفت رشته نانو شیمی تقریباً در تمامی علوم و فنون به کار می رود. به  عبارت دیگر در زمینه های مختلفی از جمله سوخت، پلیمر، رنگ، ساخت و ساز ، پوشاک، دارو، غذا و به طور کلی هر آنچه که به شیمی و مهندسی شیمی مربوط می شود، می توان از مزایای این فناوری بهره جست. به طور کلی توجه به کلیه علوم و فناوری های موجود در مقیاس نانو و کار و تولید در این مقیاس برای دستیابی به فراورده هایی با کیفیت و کمیت بهتر و به عبارتی ارزانتر ، محکمتر ،سبکتر و کارا تر می باشد.

کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش محیط زیست :

گرایش محیط زیست در ارتباط با عملکرد مواد شیمیایی و زیست‌شناسی و نحوه استفاده از مواد شیمیایی در تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی و طراحی تصفیه‌خانه‌های آب است. به طور کلی بررسی و طراحی هر فرآیندی که در آن از مواد شیمیایی برای پاک‌سازی محیط در " آب، هوا و خاک " استفاده می‌شود، در حوزه عملکرد رشته کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش محیط زیست قرار می گیرد.

کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش طراحی فرایندها :

طراحی فرآیند در اصطلاح، روشی است که بتوان با آن ماده ای را از حالتی به حالت دیگر تغییر شکل داد و مهندس طراحی فرآیند یعنی فردی که روش این تغییر و تحول را طراحی و مهندسی کند. گرایش طراحی فرآیندها تقریباً تمام گرایش های دیگر مهندسی شیمی را (از منظر عمومیت) پوشش می دهد.

طراحی فرآیندهای شیمیایی و طراحی تجهیزات فرآیندی و بررسی مسائل ایمنی در فرآیندهای شیمیایی از کاربردهای این گرایش است.

طراحي صنايعي كه بطور مستقيم يا غير مستقيم وابسته به نفت خام يا فرآورده‌هاي پالايشگاه و يا صنايع پتروشيمي است به مهندس شيمي گرايش طراحي فرآيندها مربوط مي‌شود. به عنوان مثال، این گرایش در صنعت نفت و گاز، وظیفه طراحی فرآيندهای پالايش نفت و گاز، طراحی برج و مبدل، تعيين مشخصات دستگاه‌ها و سيستم‌های اندازه‌گيری را بر عهده دارد.
 

کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش شبیه سازی و کنترل فرایند :

ادغام سه رشته  مهندسی شیمی و برنامه نویسی و مهندسی کامپیوتر گرایش جدیدی به نام شبیه سازی و کنترل ایجاد کرده است.

یکی از کاربردهای موثر کامپیوتر در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، شبیه سازی واحدهای تولیدی بوسیله نرم افزارهای خاص است. این زمینه با توجه به جو رقابتی بازارهای جهانی و نیز حرکت هایی که در زمینه افزایش بهره وری تولید، استفاده هرچه بهتر از منابع و کاهش هزینه ها مشاهده می شود، طی سالهای اخیر رشد چشمگیری یافته، هر چند هنوز بسیاری از مزایای این کار شناخته نشده است.

در گرایش شبیه سازی و کنترل فرایند همچنین طراحی و تنظیم سیستم‌های کنترلی"فرآیند شیمیایی" جهت رفع عیوب احتمالی هنگام طراحی فرآیندها و دستگاه‌های مهندسی شیمی از جمله برج‌ها و راکتورها مورد بررسی قرار می گیرد.

کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش صنایع شیمیایی معدنی :

گرایش صنایع شیمیایی معدنی، فرایندی را که یک ماده اولیه در هنگام ورود به کارخانه تا زمان خارج شدن محصول طی می کند، مورد مطالعه قرار می دهد. هر کارخانه‌ توليد مواد غيرآلی‌ مثل‌ سيمان‌، گچ‌، شيشه‌ نسوز و ديرگداز دارای‌ يک‌ فرآيند است‌؛ يعنی‌ از زمانی‌ که‌ مواد اوليه‌ وارد کارخانه‌ می‌شود تا زمانی‌ که‌ محصول‌ خارج‌ می‌گردد، فرآيندی‌ روی‌ آن‌ انجام‌ می‌گيرد که‌ طراحی‌ اين‌ فرآيند برعهده‌ مهندس‌ شيمی‌ صنايع‌ شيميايی‌ معدنی‌ است. همچنين‌ توليد هر ماده‌ معدنی‌ مثل‌ کودهای‌ شيميايی‌ معدنی‌، حشره‌کش‌ها، نمک‌ها، رنگ‌های‌ معدنی‌ و حتی‌ لعاب‌ روی‌ کاشی‌ها در حيطه‌ کار مهندس‌ شيمی‌ اين‌ گرايش‌ قرار دارد.
 

کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش پلیمر :

دانش تبدیل پلیمرهای خام (PVC,PP,PE) به پلیمرهای صنعتی (لاستیک، چسب، رنگ و ...). شیمی فیزیك پلیمرها، رئولوژی پلیمرها، خواص مكانیكی و شكل‌دهی مواد پلیمری و همچنین مكانیك كامپوزیت‌ها به صورت تخصصی در گرایش پلیمر تدریس می‌گردند. دانشجویان‌ کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش پلیمر نهایتاً در یکی‌ از زمینه‌های‌ پلیمر مثل‌ فرایند شکل‌دهی‌ پلیمر یا طراحی‌ واحدهای‌ صنعتی‌ تولید پلیمر تبحر پیدا می‌کنند.

اهمیت کاربرد پلیمرها در صنایع گوناگون به حدی است که در حال حاضر علوم پلیمر، نه تنها به عنوان گرایشی از مهندسی شیمی، بلکه به عنوان شاخه‌ای مستقل از علوم فنی و مهندسی مطرح شده‌اند. پلیمرها کاربرد وسیعی از صنایع مختلف کشور دارند.

کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش ترموسینیتیك و كاتالیست :

این گرایش عمدتاً به دو شاخه‌ی : ۱) ترمودینامیک ۲)سینتیک و کاتالیست، تقسیم می‌شود.

شاخه‌ی اول بیشتر به مفاهیم ترمودینامیکی همچون روابط کار، انرژی، فشار حجم، گرا و … خصوصاً در محلول‌ها به صورت کاربردی، که در حیطه مهندسی شیمی است می‌پردازد.

شاخه‌ی دوم متمرکز به سه بحث عمده در زمینه‌ی کاتالیست‌هاست:
۱) سینتیک واکنش‌های کاتالیستی و طراحی راکتورهای مربوطه
۲) اصول و روش‌های ساخت کاتالیست‌ها
۳) تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی کاتالیست‌ها

کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش پدیده‌های انتقال و فرآیندهای جداسازی :

کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش پتروشیمی :

پتروشیمی دانش تبدیل شاخه­ ای از فرآورده ­های نفتی به فرآورده­ های غیرنفتی (پلیمرهای خام و محصولات پتروشیمی) است. وظیفه‌ مهندس‌ پتروشیمی،‌ طراحی‌ دستگاه‌ها و فرآیند تولید مواد مختلف‌ از جمله‌ کودهای‌ شیمیایی‌، شوینده‌ها، فرآورده‌های‌ پلیمری‌ (مواد اولیه‌ پلاستیک‌ها، لاستیک‌ها و الیاف‌ مصنوعی‌) و مواد شیمیایی‌ (اسیدها، حلال‌ها) از نفت‌ و برش‌های‌ نفتی‌ است‌.

در ادامه برای آشنایی بیشتر متقاضیان انتخاب رشته کنکور ارشد و نیز افرادی که در بازار کار به دنبال آینده شغلی بهتری هستند، اطلاعات بیشتری شامل: برنامه درسی(سرفصل دروس) و تعداد واحدهای کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، دانشگاه های دارای رشته کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، معرفی سایر گرایشهای کارشناسی ارشد و دکترای مهندسی شیمی(به منظور ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر آموزش عالی) بازارکار، وضعیت استخدام و آینده شغلی رشته کارشناسی ارشد مهندسی شیمی ارایه می شود.